Dil sürçmesi, sözcükleri yerli yerinde ve düzgünce söyleyememektir. Günlük hayatta bazen konuşurken dilimiz sürçebilir. Freud bunu bilinçaltı ile açıklar. Ona göre dil sürçmeleri de tıpkı rüyalar gibi bilinçaltımızdan kaynaklanmaktadır. Peki yumuklu sucurtanın bilinçaltımız ile ne alakası var? Aslında bu yazıda bunu pek irdelemeyeceğiz. Bu yazıda doğrusunu unuttum diyeceğimiz dil sürçmelerine göz atacağız ve çok eğleneceğiz.
Günlük hayatta çok fazla dil sürçmesi örneği ile karşılaşmaktayız. Yumuklu sucurta tarzı dil sürçmeleri ise bunlardan biri ve spoonerism olarak adlandırılmakta. Spoonerism, çaprazlama demek. Bu ifade ile iki sözcüğün ilk seslerinin yerlerinin değiştirilmesine dayalı bir konuşma hatası kast edilmektedir. Ayrıca cümle içerisindeki kelimelerin yanlış sırada telaffuz edilmesi de bu hataya dahil edilmektedir.
Peki neden Spoonerism, anlatsana biraz?
Spoonerism dil sürçmesinin ismi Oxford’da din profesörü olan William Archibald Spooner’dan geliyor. Prof. Spooner, günlük hayatında bu hatayı sık sık yaptığı için bu dil sürçmesine onun adı verilmiştir. İlginç bir tarihe geçme yöntemi olmuş, değil mi?
İnsanların günlük hayatta konuşurken yumuklu sucurta, sesin kesinizi, yanayan kara, çapalı karşı gibi hatalar yapmasının pek çok sebebi var.
Spoonerismin nedenleri
Konuşurken başka şeyler düşünmek, açlık, yorgunluk, sinirlilik, korku vs. gibi nedenler dil sürçmelerine neden olabilir. Ancak bazen böyle nedenler aramaya gerek yoktur. Zira bu dil sürçmeleri muziplik olsun diye de yapılabilir. Mesela ben küçükken babam dişimizi fırçalamaya gönderirken dişini fırçala değil fırçayı dişle derdi, çok komik gelirdi.
Netice-i kelam yumuklu sucurta, fırçayı dişle, sesin kesinizi tarzı dil sürçmeleri birer spoonerism örneğidir.