“Mike Tyson, 1986 yılında 20 yaşında dünyanın en genç ağır boks şampiyonu oldu. 1990 yılında unvanını kaybetti ve daha sonra tecavüz suçlamasıyla üç yıl hapis yattı. Daha sonra 1997’de bir rövanş sırasında Evander Holyfield’ın kulağını ısırmakla daha fazla ün kazandı.”
Doğumu, Ailesi ve Çocukluğu
Michael Gerard Tyson 30 Haziran 1966’da Brooklyn, New York’ta Jimmy Kirkpatrick ve Lorna Tyson çiftinin çocukları olarak doğdu. Michael iki yaşındayken babası aileyi terk etti. Anne Lorna, Michael ve iki kardeşi Rodney ve Denise’e bakmak zorunda kaldı. Mali olarak zorluklar yaşayan ve mücadele eden Tyson ailesi, suç oranı yüksek olan Brownsville, Brooklyn’e taşındı. Tyson küçük ve zayıf bir çocuktu, bu nedenle sıksık eziliyor ve zorbalığa maruz kalıyordu. Tyson ezik ve hor görülen durumdan kurtulmak için kendini dövüş konusunda geliştirmeye başladı. Kendi sokak dövüş tarzını yarattı. Bu yıllar Jolly Stompers olarak bilinen bir çeteyi kuranlardan biri oldu. Çete yaşlı insanların evlerini soyuyordu. Tyson o zamanlar sadece 11 yaşındaydı.
Faaliyetleri nedeniyle sık sık polisle sıkıntı yaşadı ve 13 yaşına geldiğinde 30’dan fazla kez tutuklanmıştı ve suç dosyası vardı. Tyson New York’taki bir reform okulu olan Tryon Boys for School’a devam etti. Tryon’da Tyson, amatör bir boks şampiyonu olan danışman Bob Stewart ile tanıştı. Tyson, Stewart’tan yumruklarını nasıl kullanacağını öğretmesini istedi. Stewart, Mike’ın beladan uzak durması ve okulda daha fazla çalışması şartıyla isteğini kabul etti. Daha önce öğrenme özürlü olarak sınıflandırılan Mike, okuma becerilerini birkaç ay içinde yedinci seviyeye yükseltmeyi başardı. Ayrıca, boksta yapabileceği her şeyi öğrenmeye karar verdi.
1980’de Stewart, Tyson’a bildiği her şeyi öğrettiğini düşünüyordu. Catskill, New York’ta bir spor salonu olan efsanevi boks yöneticisi Constantine “Cus” D’Amato’ya Mike’ı tanıttı. D’Amato, gelecek vaat eden boksör gençlere ilgi duymaktaydı. Floyd Patterson ve Jose Torres de dahil olmak üzere birçok başarılı boksörün kariyerini sağlamıştı. Mike Tyson’a “Eğer burada kalmak istiyorsanız, bir gün dünya ağır siklet şampiyonu olmalısın” dedi.
D’Amato ve Tyson arasındaki ilişki profesyonel bir eğitmen ve boksörden daha fazlaydı aynı zamanda baba ve oğul gibiydiler. D’Amato, Tyson’ı kanatları altına aldı ve 14 yaşındaki çocuk Tyson Eylül 1980’de D’Amato’nun tam zamanlı gözaltına girdi. D’Amato, genç sporcu için sıkı bir eğitim programı hazırladı. Mike bu süreçte gündüz Catskill Lisesine gidiyor ve her akşam ringde antrenman yapıyordu.
Ancak Mike Tyson bu dönemde uyuşturucu bataklığına düşmüştü. Çok ciddi sağlık ve güç kayıpları yaşadı. Röportajlarında birkaç kez ölümden döndüğünü açıklamıştı. Tyson’un madde bağımlılığından kurtulması çok güç oldu.
Tyson bu dönemde zor günler geçirdi. O yıl, Tyson’ın annesi kanserden öldü. Daha sonra gazetecilere verdiği demeçte, “Annemi benimle hiç mutlu görmedim ve yaptıklarımdan dolayı benimle hiç bir zaman gurur duyduğunu görmedim. Onu hep acı çekerken gördüm” açıklamasını yapmıştı.
Tyson’ın hayatı oldukça kötü bir seyir izliyordu. Düzensiz, sıklıkla şiddet içeren davranışları nedeniyle Catskill High’dan kovuldu. D’Amato, savaşçısının profesyonelleşmesinin zamanı geldiğine karar verdi. Eğitmen, genç adamın 21. doğum gününden önce Tyson’ın ağır siklet şampiyonasının kırılmasına ve Floyd Floyd tarafından belirlenen rekorun kırılmasına neden olacak bir oyun planı tasarladı.
6 Mart 1985’te Tyson, New York Albany’de Hector Mercedes’e karşı profesyonel çıkış yaptı. Tyson’ın gücü, hızlı yumrukları ve kayda değer savunma yetenekleri, genellikle rakiplerini korkuttu. Mike’nin dövüş sistemi ona “Demir Mike” lakabını kazandırdı.
Tyson için başarılı bir yıl oldu, ancak trajediler hala hayatında varlık gösteriyordu. 4 Kasım 1985’te D’Amato zatürreden öldü. Tyson babası olarak gördüğü adamın ölümüyle sarsıldı. Boks eğitmeni Kevin Rooney, D’Amato’nun koçluk görevlerini üstlendi ve iki haftadan az bir süre sonra Tyson, D’Amato’nun onun için ortaya koyduğu yolda eğitmeye devam etti.
1986’ya gelindiğinde, Tyson 20 yaşında 22-0 rekoru kırdı, 21 maç nakavtla kazandı. 22 Kasım 1986’da Tyson nihayet hedefine ulaştı: Dünya Boks Konseyi ağır siklet şampiyonası için Trevor Berbick’e karşı ilk şampiyonluğunu verdi. Tyson unvanı ikinci turda bir eleme ile kazandı. Patterson’un rekorunu kırdı ve tarihin en genç ağır siklet boks şampiyonu oldu. Ağustos’ta Tony Tucker’dan Uluslararası Boks Federasyonu unvanını kazandığında üç büyük boks kemerinin tümüne sahip olan ilk ağır siklet oldu.
Robin Givens ile Evliliği ve Zor Yıllar
Tyson’ın boks şampiyonluğu ve boksta çocukluktan yükselişi onu her zaman medyanın gözü önüne taşımıştı. Ani şöhretle tanışan Tyson, parti yapmaya ve çeşitli Hollywood yıldızlarıyla eğlenmeye başlamıştı. 80’lerde Tyson, televizyon oyuncusu Robin Givens’den hoşlanmaya başlamıştı ve çift çıkmaya başladı. İkili 7 Şubat 1988’de Givens ve New York’ta evlendi.
Ancak Tyson’ın boks oyununda ve tekniğinde düşüşler meydana gelmeye başladı. Bir zamanlar karmaşık saldırı ve savunma hareketleriyle tanınan Tyson, artık maçlarını bitirmek için sürekli olarak tek yumrukla nakavt hareketine güveniyor gibiydi. Boksör gelen başarısızlıklardan doalyı antrenörü Rooney’yi suçladı ve 1988’in ortalarında onu kovdu.
Mike’nin boks hayatı düşüşe devam ederken Givens’le olan evliliği de düşüşteydi, sorunlar yaşamaya başlamışlardı. 1988 yılında eşler arasında kavgalar gündeme gelmeye başladı. Aynı yıl Tyson evdeki mobilyaları pencereden dışarı atmaya ve Givens ile annesini evden kovmaya çalışırken polis tarafından durduruldu.
Tyson’ın bu süre zarfındaki davranışı giderek daha şiddetli ve düzensiz hale geldi. Ağustos 1988’de profesyonel boksör Mitch Green ile sabah saat 4’te sokakta kavga ettikten sonra sağ elinde kemik kırığı oldu. Ertesi ay Tyson, BMW’sini D’Amato’nun evindeki bir ağaca sürdükten sonra bilinçsizce kaza yaptı. Tbu kazanın bir intihar girişimi olarak medyada gündeme geldi. 14 Şubat 1989’da, Tyson’ın Givens ile ayrılması resmi hale geldi.
Hapis ve İslam’la Tanışma
1991 yılının Temmuz ayında Tyson, Miss Black American yarışmacısı Desiree Washington’a tecavüz etmekle suçlandı. 26 Mart 1992’de, neredeyse bir yıl süren yargılamalardan sonra Tyson tecavüz ve cinsel sapkınlık davranışından dolayı suçlu bulundu. Indiana eyalet yasaları nedeniyle Tyson’a altı yıl hapis cezası verildi. Tyson cezaevinde kötü bir ün yakaladı. Saldırgan tutumu ve öfkeli tavırları ile dikkat çekti. Bu dönemde bir gardiyanı tehdit etmek suçundan cezasına 15 gün daha eklendi. Aynı yıl Tyson’ın babası öldü. Boksör cenazeye katılmak için izin istemedi. Tyson hapis hayatının ilerleyen dönemlerinde değişmeye başladı ve eski kötü hal ve tavırlarını geride bıraktı. Mike bu dönemde tamamen arınarak İslam’a döndü ve Malik Abdul Aziz adını aldı.
Don King Davası, Lewis Dövüşü ve Emeklilik
Tyson bir kez daha mahkemeye çıktı, bu kez 1998’de davacı olarak. 5 Mart 1998’de Tyson, New York’taki ABD Bölge Mahkemesinde Don King’e karşı 100 milyon dolarlık bir dava açtı ve kendisini milyonlarca dolardan aldattığını ileri sürdü. Tyson, boks lisansını eski haline getirmek için de uzun süren mücadeleler içerisine girdi. Ekim 1998’de, Tyson’ın boks lisansı eski haline getirildi. Sonraki birkaç yıl daha fazla fiziksel saldırı, cinsel taciz ve kamu olayı suçlamasıyla gölgelendi. 2000 yılı başlarında Tyson’ın esrar içtiği tespit edildi ve rakipleri bu durumu Tyson’un aleyhine kullanmak için girişimlerde bulundu.
Mike Tyson son büyük maçlarından birini 2002 yılında WBC, IBF ve IBO şampiyonu Lennox Lewis ile yaptı. Maçtan önce iki rakip çok fazla gündeme geldi. Medyada sürekli olarak birbirlerine hakaretler ve küfürler içeren saldırılarda bulunuyorlardı. Haziran ayında yapılan büyük karşılaşmayı Tyson kaybetti. 2003 ve 2005 yıllarında birkaç maç daha kaybettikten sonra Tyson emekli olduğunu açıkladı.
Mike Tyson emekli olduktan sonra sinema ve televiyon sektörüne yöneldi. Bu süreçte birçok show programı, tv dizileri ve filmlerde rol aldı.
Sonraki Evlilikler ve İflas
Tyson da bu zaman zarfında kişisel hayatında sorunlar yaşamaya devamm etti. Altı yıllık evlilikten sonra, ikinci eşi Monica Turner, aldatma nedeniyle 2003 yılında boşanma davası açtı. Aynı yıl Tyson, fahiş harcamaları, çok sayıda davası ve kötü yatırımları sonrası iflas başvurusunda bulundu. Mike Tyson’ın hayatı bu dönemden sonra gittikçe daha da kötü bir hal aldı. Birçok kez suçakarıştı, alkollü araç kullanıp kazalar yaptı.
2009 yılında Tyson’ın dört yaşındaki kızı Exodus, annesinin Phoenix’te bulunan evinde bir koşu bandı kablosuna dolanarak kaza sonucu boğularak öldü. Trajedi, Tyson’ın sıkıntılı yaşamında bir başka karanlık dönemi daha getirdi.
2009 yılında Tyson üçüncü kez evlendi, Lakiha ve Tyson çiftinin iki çocuğu oldu, kızı Milan ve oğlu Fas.
Tyson son evliliğinden olan çocuklarının dışında bazıları gayrı meşru evliliklerden olan bilinen yedi çocuğu vardır. Bu çocuklar, Gena, Rayna, Amir, D’Amato Kilrain, Mikey Lorna, Miguel Leon ve Exodus’dır. Kariyerinin zirvesinde Tyson 300 milyon dolar değerine kadar ulaşmıştı. Ancak Mike Tyson’un bu serveti yaşadığı sıkıntılar ve sorunlar nedeniyle kısa zamanda eridi.
Bu yazı Amerikan tarihçisi Umut Güner tarafından kaleme alınmıştır.