Caz müziği stilleri gelişiminin zaman çizelgesi, üç yüzyıl boyunca önemli ölçüde gelişti. Bu stiller çok çeşitli olmasından dolayı çok zengindir. İlk Caz kaydı ise 1917’de (Orijinal Dixieland Jazz Band tarafından) yapıldı ve o zamandan beri müzik bazı radikal yenilikler ve ayaklanmalar görüldü.
İşte dönemleriyle birlikte Caz stillerini inceleyerek ve dönemlerden örneklemelerle birlikte o dönemlere yolculuk yapmaya ne dersiniz?
Early Jazz/New Orleans & Chicago Style Dixieland (1920-1930)
İlk Caz, 1910’larda New Orleans’ta gelişti; dönemin sanatçıları, kolektif, çok sesli doğaçlama ağırlıklı bir Caz tarzı yaratmak için Ragtime, Blues ve Bando müziği gibi etkileri bir araya getirdi. Amerikalı Caz Müzisyeni Louis Armstrong Caz Müziğinin ilk büyük solistiydi ve Hot Five ve Hot Seven ile yaptığı kayıtlar 20. yüzyılın en önemlilerinden bazıları olarak örnek gösterebiliriz. Yine bu dönem aralığında Ragtime piyanisti ve besteci Jelly Roll Morton, 1920’ler cazının bir başka önemli mucidiydi. 1930’ların sonlarında ise Caz Müziği çoktan tüm dünyaya yayılmıştı.
Dönemin önemli müzisyenleri:
– Louis Armstrong (Cornett/Trumpet), Bix Beiderbecke (Cornett), Jelly Roll Morton (Pianist/Composer), Sidney Bechet (Soprano sax, Clarinet), Earl “Fatha” Hines (Pianist)
Örneklemeler:
-King Oliver and Louis Armstrong’s “Dippermouth Blues”
The Original Dixieland Jass Band’s “Dixie Jazz Band One-Step” on The Instrumental History of Jazz
-Louis Armstrong’s “Workingman Blues,”
The Original Dixieland Jass Band’s “Livery Stable Blues,”
Bix Beiderbecke’s “Singin’ the Blues”
Swing/Big Band Dönemi (1930-1945)
Caz tarihinin en popüler dönemidir. Büyük topluluklar, daha az doğaçlama, daha çokYazılı düzenlemelere ağırlık verilir. Bu dönemde Caz, ülkenin popüler müziğiydi. Tüm kafelerde, restoranlarda ve barlarda Caz müziği çalınmaktaydı. Daha önceki dönemde klarnet ön planda iken bu dönemde saksafon tercih ediliyordu. Şarkıcılar, tek olarak ilerlemek ve solo kariyer yapmak için yer aldıkları big band’ten çıktılar. Bu tür şarkıcılara örnek olarak Billie Holiday ve Ella Fitzgerald verilebilir.
Dönemin önemli müzisyenleri:
– Bennie Goodman (Clarinet/Bandleader), Count Basie (Pianist/Bandleader/Composer), Billie Holiday (Vocalist), Ella Fitzgerald (Vocalist), Duke Ellington (Pianist/Composer/Bandleader)
Örneklemeler:
-Count Basie’s “One O’clock Jump,”
-Duke Ellington’s “East St. Louis Toodle-o,”
-Fletcher Henderson’s “Wrappin’ it Up” on The Instrumental History of Jazz
Bebop Dönemi (1940-1955)
Bebop, ifade özgürlüğü ve eski müzik düzeninin dayattığı armonik ve melodik kısıtlamalardan kaçmakla ilgiliydi ve caz müziğinin ön saflarında yer aldı. En yoğun büyüme ve gelişimini 1940 – 1955 yılları arasında yaşadı.
Dönemin önemli müzisyenleri:
– Charlie Parker (Alto saxophonist, his nickname was “Bird”)
– Dizzy Gillespie (Trumpet)
Örneklemeler:
-Charlie Parker’s “Ko-Ko” and Dizzy Gillespie’s “Shaw ‘Nuff”
-Thelonious Monk’s “Blue Monk”
-Ella Fitzgerald’s “How High the Moon”
Cool Caz Dönemi: (1950)
2. Dünya Savaşı’ndan sonra ABD’de ortaya çıkan bir modern caz tarzı olan cool jazz, bebop hareketinin aksine yaratıldı ve daha rahat, yavaş veya orta tempolar ve biçimsel düzenlemelerin yanı sıra klasik müziğin belirli öğelerini içeriyor.
Dönemin önemli müzisyenleri:
– Gerry Mulligan (Jazz Saxophonist, Clarinet, Composer, Arranger. Miles Davis (American Trumpeter, Bandleader, Composer)
Örneklemeler:
-The Miles Davis Nonet’s “Boplicity”
-The Gerry Mulligan Quartet’s “Bernie’s Tune”
-The Dave Brubeck Quartet’s “Take Five”
Free Jazz ve Fusion Dönemi (1950-1970)
Free Jazz, cazın ön saflarında yer aldı ve en yoğun büyüme ve gelişimini 1959 – 1970 yılları arasında yaşadı. Besteleri (şarkıları) bir dizi önceden belirlenmiş akorlara dayanan önceki caz tarzlarının aksine, Free Jazz besteleri önceden belirlenmiş bir dizi akorlara dayanmıyordu.Müzisyenler önceden belirlenmiş bir yapıyı takip etmek zorunda kalmadan istediklerini çalmak için “özgür” oldukları için buna Serbest Caz (Free Jazz) adı verildi.
Dönemin önemli müzisyenleri:
– Ornette Coleman (American Jazz Saxophonist, Trumpeter, Violinist, Composer), Cecil Taylor (Pianist), John Coltrane (American Jazz saxophonist, Bandleader, Composer)
Örneklemeler:
– Cecil Taylor’s “Enter Evening”
– The Art Ensemble of Chicago’s “Full Force
-Ornette Coleman’s “Lonely Woman”
Sonuç olarak her dönemin ayrı ayrı anlatmak istediği kendine özgü stilleri olduğunu söyleyebiliriz. İçinde bulunduğu dönemler boyunca birbirlerine karşıt ama aynı zamanda da birbirlerine bağlı stiller geliştirebilen bir müzik türü olan Caz müziğinde aynı zamanda hiç bir stil diğer bir stilin yerine geçmez.
