Diktatörlükten farklı olarak demokratik hükümetin varlık amacı insanlara hizmet etmektir ama demokratik sistemin vatandaşları da bağlı bulundukları resmi yönetimin kurallarına ve yükümlülüklerine uyma konusunda hemfikir olmalılardır. Demokratik sistemler vatandaşlarına muhalif görüşte olmaktan hükümeti eleştirmeye kadar birçok özgürlük sunar.
Demokratik bir sistemde vatandaş olmak katılım, medenilik, tahammül, haklar ve sorumluluklar gerektirir.Demokratik sistemde yaşayan vatandaşlar, sadece hakları olduğunun değil aynı zamanda sorumluluklarının da olduğunun bilincedirler. Demokrasinin zaman ve sıkı çalışma yatırımı gerektirdiğinin bilincindedirler; hükümet, halkın sürekli dikkatini ve desteğini bekler.Bazı demokratik hükümetlerde sivil katılım, vatandaşların jürilerde görev almalarını ya da zorunlu askerlik yapmaları veya belirli bir süreliğine sivil ulusal hizmette bulunmalarını gerektirir. Diğer yükümlülükler bütün demokrasiler için geçerlidir ve sadece vatandaşın sorumluluğundadır; bunların en başında hukuka saygı gelir. Bir kişinin vergilerini ödemesi, seçilmiş hükümetin yetkisini kabul etme ve farklı bakış açılarına sahip olanların haklarına saygı duymak da vatandaş olmanın sorumluluklarına birer örnektir.Demokratik sistemde yaşayan vatandaşlar kendi haklarının korunmasından yararlanmak istiyorlarsa içinde yaşadıkları toplumun sorumluluğunu taşımak zorundadırlar.Özgür toplumlarda söylenen bir söz vardır: hak ettiğiniz hükümete sahip olursunuz.
Demokrasinin başarılı olması için vatandaşların pasif değil aktif olması gerekir çünkü hükümetin başarısı ya da başarısızlığının sadece kendi sorumluluklarında olduğunun, başka hiç kimsenin sorumluluğunda olmadığının bilincindedirler. Karşılığında hükümet yetkilileri bütün vatandaşlara eşit şekilde davranmaları gerektiğini ve demokratik bir hükümette rüşvete yer olmadığını bilirler.Demokratik bir sistemde liderlerinden memnun olmayan insanlar organize olmakta ve değişimin gerekçelerini barışçıl bir biçimde açıklamakta ya da seçim zamanında o liderleri seçmemeye çalışmakta özgürdürler.Demokrasilerin sağlıklı kalması için ara sıra kullanılan oylardan daha fazlasına ihtiyacı vardır. Hükümetlerin çok sayıda vatandaşının düzenli dikkatine, zamanına ve bağlılığına ihtiyacı vardır ve karşılığında vatandaşlar da hükümetin kendi haklarının ve özgürlüklerinin korunmasını bekler.Demokratik sistemlerde yaşayan vatandaşlar kendi seçtikleri politik partilere ve kampanyalara katılırlar. Kendi partilerinin her zaman iktidarda olmayacağı gerçeğini kabul ederler.